Start Up – Girişimcilik – Melek Yatırımcı – Emisyon Primi Kavramları Çerçevesinde Sermayeye Dönüştürülebilir Finansman Sözleşmeleri
Sermayeye dönüştürülebilir finansman sözleşmeleri genellikle ticari hayatının başında olan ve işletmelerini büyütmek isteyen Start-Up firmaları ile melek yatırımcı olarak tabir edilen finansörler arasında imzalanmaktadır.
Start-up Nedir?
Startup Amerika’da Silikon Vadisi’nde başlamış ve sonrasında tüm dünyaya yayılmış olan bir iş modeli akımıdır. Kelime anlamı tam olarak “sıfır noktasından aksiyon alan bir şirket için kullanılan terim, başlangıç” olarak tanımlanmaktadır. Ancak günümüzde tam Türkçe karşılığı bulunmayan bu kelime için genellikle “Yeni girişim” tabiri kullanılmaktadır.
Türkiye’de Start-Up faaliyetleri diğer ülkelere nazaran daha geç başlamış ve son yıllarda da ivmeli bir yükselişe geçmiştir. Bu nevi şirketlerin projelerinin ise genelde yazılım, e-ticaret, endüstri 4.0 ve mobil uygulama gibi alanlarda olduğu görülmektedir. Aslında Start-Up şirketlerinin kurulma gayesinin girişimcilikten farklı olarak; bir çıkış stratejisi olmakla birlikte değerlendirilen yatırımın ileride başka bir şirkete veya kişiye satılma düşüncesidir.
Melek Yatırımcı Kimdir?
Melek Yatırımcı ise “daha çok start-up modeli ile yeni kurulan işletmelerin büyüyüp gelişmeleri için sermaye sağlayan gerçek veya tüzel kişiler” olarak tanımlanmaktadır. Ticari faaliyetlerde her ne kadar bu kişilere “Melek Yatırımcı” denilse de Hazine Müsteşarlığının “Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmeliği’nde” bu kişilere Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY) denilmektedir.
Emisyon Primi Nedir?
Anonim şirketlerde gerçekleştirilen sermaye artışlarında, ilgili şirketin pay senetleri itibari değerlerinden daha yüksek bir değere sahip olacak şekilde devredilebilmektedir. Böyle bir durumda, ilgili payların itibari değerleri ile devredildikleri bedel arasındaki farka emisyon primi adı verilmektedir.
Örneğin ilgili şirketin esas sözleşmesinde şirketin her bir payının 1 (bir) TL değerinde olduğu öngörülmüşse, dolayısıyla payların itibari değeri 1 (bir) TL ise, ilgili payların 1 TL’nin üzerindeki bir değerle, örneğin 3 TL olarak devredilmesi halinde, payın nominal değeri ile itibari değeri arasındaki fark olan 2 TL emisyon primi niteliğinde olur. (Kaynak; https://www.startupnedir.com/emisyon-primi-nedir/)
Sermayeye Dönüştürülebilir Finansman Sözleşmeleri Nedir?
Sermayeye dönüştürülebilir finansman sözleşmeleri ise “genelde yatırımcılar tarafından ileride emisyon primli olarak sermayeye dönüştürülmek niyetiyle borç cinsinden start-up şirketine finansman verilmesini ve verilen finansmanın sermayeye ilavesi gibi karşılıklı anlaşmaları” düzenlemektedir.
Start-Up Firmaları ve Melek Yatırımcılar Sermayeye Dönüştürülebilir Finansman Sözleşmelerinde Hangi Hususlara Dikkat Etmelidir?
Bu nevi sözleşmeler düzenlenirken birkaç hususa dikkat edilmelidir;
- İmza tarihinde yatırımcıya şirketten nominal bedel karşılığında 1 adet pay verilip şirkete ortak edilmelidir.
- Finansör tarafından yapılan ödeme, şirket tarafından “Finansörden Alınan Borç” olarak ‘Ortaklar Borç Hesabına’ veya ileride emisyon primli olarak sermayeye dönüşmesini mümkün kılacak şekilde şirket tarafından farklı bir hesap altında mali kayıtlara, mali ve ticari defterlere kaydedilmelidir.
- Finansör veya finansörler tarafından yapılan ödeme sonucunda yapılan yatırımlar sonucu gerçekleştirilen Yatırım Turlarının süresi açıkça belirtilmeli, yatırım turunun süresinden sonra şirket tarafından belirli süre içerisinde Genel Kurul yapılması ve yatırım bedellerinin sermayeye dönüştürülmesi taahhüdünde bulunulmalıdır.
- Yatırımların şirketin sermayesine eklenmesi üzerine şirket ve girişimci uygun süre içerisinde finansörlere paylarını temsil eden pay senetlerini teslim eder.
- Şirket pay sahiplerinin ortak hakimliği sona erdirmeme adına finansörlere karşı “Sulandırmaya Karşı Koruma Hakkı” tanınması ve finansörlerin şirket pay sahiplerinin pay oranlarını geçememesinin sağlanması gerekmektedir.
- Yapılan sözleşme kapsamında gerek girişimci şirket pay sahipleri, gerek şirket, gerek yönetim kurulu üyeleri, gerekse finansörler sözleşme hükümlerine uygun hareket edeceği; tarafların talep ve haklarının kullanılmasına imkan sağlayacağı, yine şirket pay sahiplerinin rüçhan haklarından feragat etmesi veya rüçhan haklarının kısıtlanması dahil ve bunlarla sınırlı olmaksızın gerekli tüm işlemleri yerine getireceği ve ilgili işlemlerin yapılmasının hukuki geçerlilik kazanması adına ilgili tüm evrakları akdedeceklerini taahhüt etmelidir.
- Yeni Yatırımcı tarafından Yeni Finansman’da ödenen bedel hesaplanırken dikkate alınan Şirket Değeri, Azami Şirket Değer Sınırı’ndan düşük ise Şirket, her bir Yatırımcı için, Yatırımcı`nın ödediği söz konusu Finansman tutarı’nın, Yeni Yatırımcı’nın her bir pay için ödediği tutarın mutabık kalınan İndirim Oranı uygulanmak suretiyle ile çarpımından elde edilen meblağ bölümünden elde edilen sayıda Dönüştürülen Paylar’ı Yatırımcı adına ihraç edileceği taahhüt edilmelidir.
Türkiye’de son dönemde rövaşta olan Start-up firmaları ile bunlara yatırım yapmak isteyen melek yatırımcıların hakları ilgili sözleşme hükümleri ile korunması gerekmektedir.
Aksi takdirde start up şirketleri için hakim ortaklığın ele geçirilmesi, melek yatırımcılar için ise yatırım turları neticesinde şirketin değerlemesi üzerinden elde edilecek emisyon primli paya dair bedelin eksik ödenmeyi veya hiç ödenmemesi gibi durumlarla karşılaşılabilecektir.
26.10.2020